Eğitimde Yüz ifadeleri Anlamı

Yüz İfadeleri

İnsan bedeninin en dikkat çekici yeri yüzü, yüzde ise en dikkat çekici yer gözlerdir. İki insan arasındaki iletişim göz göze gelme ile başlar. Sınıfta da öğretmen ve öğrenciler arasındaki iletişim göz teması ile kurulmaktadır. Bu temas; öğrencilerin ilgilerinin çekilmesi ve ders boyunca ilginin canlı tutulması açısından yararlı olmaktadır.

Karşıdaki insan ya da nesneye ilgi duyan insanın göz bebekleri açılır. Karşıdaki insan ya da nesneden gözler kaçırılıyorsa ya da göz göze gelinmek istenmiyorsa, bu durum birşeylerin gizlenmek istendiği veya göz temasından kaçınan kişinin içine kapanık olduğu mesajını verir. Araştırmalar insanların bir şeye uzun süre veya sıklıkla bakmaları hâlinde, o durumla ilgili şüphe taşıdıklarını veya o şeyi anlamadıklarını göstermiştir. Sınıfta öğretmen, öğrencilerin bakışlarını yorumlayarak anlatılan konu hakkında gerekiyorsa tekrar yapmalı veya bir sonraki konuya geçmelidir.

Kişiler arası ilişkilerde, iletişim kurulan kişinin doğrudan gözlerine bakmak, genellikle “Sana ve senin anlattıklarına önem veriyorum.” mesajını, sözsüz bir biçimde ifade etmektir. Bu mesaj özellikle iletişim kurmakta zorlanan, içine kapanık öğrencilerle yakınlaşmada kullanılabilir.

Yüz kaslarının anlatım amaçlı kullanımı mimikleri; el-kol-baş-bacak ve bedenin kullanımı ise jestleri oluşturmaktadır. Jest ve mimiklerimiz düşünce ve duygularımızı destekleyen, onları somutlaştıran hareketlerdir. Öğrencisi ile yüz yüze iletişimde olan öğretmen, öğrencisinin yüzünde beliren olumsuz ifadeyi yorumlayarak yeni mesajlarla öğrencisinin rahatlamasını sağlayabilir. Verilen bir tanımı anlamayan öğrencinin yüzünde şaşkınlık ifadesi oluşur. Öğretmen bu ifadeyi yakaladığında ek mesajlar göndererek öğrencisine yardımcı olabilir. Bir öğrenci tarafından jestler normal düzeyden fazla kullanılıyorsa bu durum öğrencinin kısıtlı kelime bilgisi olduğu anlamına gelmektedir. Bu durumdaki bir öğrenciye kelime hazinesini geliştirmesi için ek okuma kaynakları verilmelidir. Öğrenciler üzerinde yapılan bir araştırmada genellikle yalan söyleyen öğrencilerin burun deliklerinin genişlediği gözlemlenmiştir. “Kopya çektin mi?” sorusu yöneltilen öğrenciler; “Hayır” yanıtını vermelerine rağmen burun deliklerinin büyümesini, yüzlerinin kızarmasını engelleyemedikleri için gerçek durum anlaşılmaktadır.

Öğrencilerin jest ve mimikleri kadar öğretmenin jest ve mimikleri de sınıftaki iletişimi etkilemektedir. Öğretmenin sınıf içindeki duruşu, sesiyle hareketleri arasındaki uyum, hareketlerinin hızlı veya yavaş oluşu, sakin veya sinirli oluşu öğrencileri etkilemektedir. Örneğin öğretmenin bir öğrenciye yumuşak bir sesle “aferin” demesi ve öğrencinin başını okşaması, “şimdi 3. soruyu yapmaya başlayın” derken eliyle de 3 işaretini yapması, söz almak isteyen bir öğrenciye henüz kendi sözünün bitmediğini belirtmek için eliyle “bekle” işareti yapması, “Çıkabilirsiniz” anlamında başı ile veya avuç içi yukarıya bakacak şekilde eli ile kapıyı işaret etmesi, ”güle güle” anlamında el sallaması öğretmenlerin jest ve mimikleri ile sınıfta iletişim kurmalarına örnektir. Bazı araştırmacılara göre öğretmenlerin başvurdukları iletişim biçiminin %80’i beden diline dayalıdır.